به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، طی هفتههای اخیر مباحث بسیاری در سطح منطقه و جهان درباره احتمال حضور و عملیات پرنده های بدون سرنشین ایرانی در مناطق مختلف اوکراین مطرح و نظرات مختلفی درباره تبعات آن منتشر شده است. با توجه به تکذیب قاطعانه دولتمردان کشورمان، طبیعتا مقامات اروپایی و آمریکایی امکان بهره برداری از این شایعات را ندارند اما حداقل فایده این مباحث، مشخص شدن ترس غربی ها از کیفیت و ویژگی های محصولات دفاعی ساخته شده در صنایع دفاعی کشورمان است که تا پیش از این، دشمنان تلاش می کردند آنها را بی فایده و فاقد تکنولوژی مناسب توصیف کنند
ضمن آنکه در روزهای اخیر، خبرهای مختلفی درباره ورود متخصصان نظامی آمریکا و اسراییل برای کمک به اوکراین جهت مهار این پهپادهای منتسب به ایران (از نگاه رسانه های غربی) با نام "گل شمعدانی" مطرح شده است. جالب اینکه خبرگزاری آسوشیتدپرس در اوایل شهریورماه سال ۱۳۹۶ یعنی بیش از ۵ سال قبل، در گزارشی با اشاره به ترس فرماندهان شناورهای آمریکایی از پروازهای نظارتی پرنده های ایرانی در آبهای جنوب کشورمان، اعلام کرده بود «وزارت دفاع آمریکا برای مقابله با پهپادهای ایرانی در خلیج فارس، متخصصانش را برای تحقیق درباره روشهایی جهت بازداشتن، شکست دادن یا از کار انداختن این هواپیماها گمارده است!» ؛ اقدامی که با گذشت ۵ سال، هنوز خبری از نتایج عملی آن، به چشم نمی خورد. در عین حال، ترس صهیونیست ها از پهپادهای انتحاری و رزمی حزب الله لبنان و سپاه پاسداران نیز، موضوعی است که بارها در رسانه ها به آن پرداخته شده است.
بیشتر بخوانید:
نگرانی فرماندهان نیروی دریایی آمریکا از حضور پهپادهای ایرانی در خلیج فارس
برای بسیاری از رسانه های غربی، ناوهای هواپیمابر آمریکا مظهر شکست ناپذیری و قدرت ایالات متحده محسوب می شوند و شاید تا چند سال پیش نیز، از برخی جهات حق با این افراد بود چراکه از نظر محاسبه تجهیزات، یک ناوهواپیمابر اتمی به همراه چیزی نزدیک به ۱۵ تا ۲۰ فروند شناور سطحی و زیر سطحی، در نقاط مختلف دنیا حضور دارند. سامانه راداری ایجیس نیروی دریایی آمریکا به همراه موشکهای پدافند هوایی که برخی از آنها توانایی ساقط کردن ماهواره ها را نیز دارند و چند ده فروند شکاری و رادار پرنده به همراه زیردریایی های اتمی مسلح به انواع سیستم های سونار و موشکهای ضد کشتی و همچنین موشکهای کروز حمله به اهداف زمینی با برد صدها کیلومتر، به نظر شکست ناپذیر است. اما ملتها و نیروهایی که گول این ظاهر نیرومند را نخورده و به دنبال راه هایی برای نفوذ به این سد به ظاهر نفوذ ناپذیر گشتند، اتفاقاتی را رقم زدند که ابهت و هیمنه این شناورها، پس از دههها یکه تازی در آبهای جهان شکسته شد.
اولین رصد و زلزله در رسانه ها و کارشناسان نظامی جهان
در حالی که در اواسط دهه ۸۰ شمسی، مباحث مربوط به امکان حمله نظامی ارتش آمریکا و اسراییل به کشورمان داغ شده بود و آنها در تلاش بودند با این عملیات روانی، کشورمان را در مذاکرات هسته ای و سایر مباحث مورد توقع، تحت فشار قرار دهند و امتیاز بگیرند، ناگهان یک ورق مهم روانی و نظامی روی میز گذاشته شد و آنهم، ورود نسل جدید پرنده های بدون سرنشین ایرانی برای نظارت و هرگونه پاسخ احتمالی به شناورهای امریکایی در آبهای جنوب کشورمان بود. اولین تصاویر منتشر شده، نشان می دهد سپاه پاسداران موفق به اجرای نظارت و رصد آنلاین تحرکات ناوگروه آمریکایی، پس از ورود به تنگه هرمز شده که این تحرکات مربوط به دو تاریخ ۹ و ۱۲ فروردین ۱۳۸۶ بود.
کیفیت پایین تصویر به دلیل مشخص نشدن نوع اپیتک پهپادهای سپاه در دهه ۸۰ بود
شناورهای آمریکایی نیز شامل ناو هواپیمابر آیزنهاور و چند شناور رزمی و شناسایی دیگر بود که در آن سالها تلاش می کردند با حضور منظم و پرشمار خود در منطقه خلیج فارس، دریای عمان و شمال اقیانوس هند، ضمن قدرت نمایی و اعمال فشار به نیروهای مسلح و دولتمردان کشورمان، به حکام عرب حاشیه خلیج فارس نیز اطمینان دهند هزینه های میلیارد دلاری آنها برای خرید تجهیزات از آمریکا، بی ثمر نبوده و می تواند یک پوشش پدافندی و تهاجمی برایشان به ارمغان آورد؛ شعاری که با پاسخ سالهای اخیر ارتش و نیروهای مردمی یمن، پوچ بودن آن بهتر مشخص شد.
در این ماموریت پهپاد ابابیل با وجود رادارهای پیشرفته، سامانههای دفاعی و موشکی مدرن و وجود دهها فروند جنگنده بر فراز ناو هواپیمابر یو اس اس آیزنهاور پرواز نموده و اطلاعات کافی را مخابره کرد و بدون حتی کوچکترین صدمهای به آشیانه برگشت. نمونه مشهور این پهپاد یعنی ابابیل ۳ دارای بیشینه سرعت ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت، مداومت پروازی ۴ ساعت، برد ۱۰۰ کیلومتر، سقف پرواز ۵۰۰۰ متر با قابلیت عکسبرداری و فیلمبرداری در شب و روز است.
پس از رخداد که برای اولین بار در دهه های اخیر به صورت رسمی و رسانه ای رخ می داد، مقامات آمریکایی تحت فشار فراوانی قرار گرفته و حتی کار به سوال از فرماندهان این نیرو در مجالس قانونگذاری این کشور نیز کشید. برخی رسانه های آمریکایی نیز برای توجیه این موضوع اعلام کردند که شناورهای امریکایی، متوجه حضور این پهپادها شده بودند اما به دلیل اینکه مطمئن بودند تهدیدی متوجه آنها نیست، اقدام به انهدام پرنده های بدون سرنشین ایرانی نکردند. کذب بودن این اعا و فرار به جلو، هنگامی اثبات شد که در سالهای بعد و در شرایطی که فضای تهدیدآمیز میان نیروهای مسلح دو کشور به مراتب کمتر از سال ۱۳۸۶ بود، انواع جنگنده ها و بالگردهای امریکایی برای شناسایی و مختل کردن فعالیت پهپادهای سپاه بر فراز شناورهای امریکایی، به پرواز در می آمدند؛ هرچند که این اقدام نیز نتیجه خاصی برایشان به دنبال نداشت.
تسلیم ارتش آمریکا مقابل پرنده های با سرنشین و بدون سرنشین سپاه
نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در سالهای بعد نیز دست به اقدامی مشابه در دریاهایی دورتر از آبهای سرزمینی ایران زدند و هم در سال ۸۹ و هم سال ۹۰، اقدام به انجام پرواز شناسایی بر فراز ناوهای هواپیمابر یو اس اس آبراهام لینکن و یو اس اس جورج بوش (جدیدترین ناو هواپیمابر آمریکا در آن ایام) کردند. با تکرار این پروازها و عدم کارآیی تجهیزات آمریکایی و در عین حال، ترس فرماندهان این کشور از هرگونه اقدام علیه این پهپادها (در صورت شناسایی) به علت واکنش های محکم و قاطعانه نیروهای مسلح ایران، رسانه های آمریکایی با تغییر تاکتیک تلاش کردند این موضوع را کم اهمیت جلوه داده و نشان دهند هیچ خطری، برتری و قدرت هوایی و پدافندی ارتش ایالات متحده را به چالش نمی کشد.
با افزایش قدرت پهپادی و ارتقاء چشمگیر پرنده های تولید شده در صنایع دفاع و بخش های مختلف سپاه پاسداران، انجام عملیاتهای شناسایی ناوگروههای متعلق به نیروهای فرامنطقهای حاضر در خلیح فارس و تنگه هرمز افزایش یافت و "هدهدهای ایرانی" تبدیل به کابوس روزانه نیروهای خارجی شدند. حتی در یکی از مشهورترین نمونهها، پهپادهای سپاه با اعزام به منطقه خلیج فارس، اقدام به اجرای عملیات شناسایی ناوهای عبور آمریکا در تنگه هرمز کرده و تصاویر این عملیات به صورت زنده در همایش فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در مشهد مقدس پخش شد.
آذرماه سال ۱۳۹۰ بود که در پاسخ به برخی گزارشات رسانه ها و مقامات نزدیک به ارتش آمریکا مبنی بر تسلط این کشور بر آبها و فضای هوایی منطقه، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران با انتشار تصاویری از رصد دقیق شناورهای بزرگ آمریکایی در دریاهایی دورتر از آبهای سرزمینی ایراندر سال ۸۹ و ۹۰، نشان دادند پهپادهای ایرانی کاملا بر فراز ناوهای هواپیمابر آبراهام لینکن و جورج بوش به پرواز درآمده اند؛ چه برسد به خلیج فارس و دریای عمان.
تصاویر گرفته شده از ناو آبراهام لینکن (بالا) و ناو هواپیمابر جرج بوش (پایین) که برای اولین بار در آن زمان توسط مشرق منتشر شد
این روند در تمامی سالهای دهه ۹۰ شمسی نیز تداوم داشت، هرچند به علت رفتار معتدل و منطقی تر فرماندهان آمریکایی، کمتر به انتشار تصاویر آن نیاز می شد. اما با گذشت چند سال و به دلایل پیشین، شهریورماه سال ۱۳۹۵ بود که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، این بار با اعزام یک هواپیمای گشت دریایی Y-۱۲، اقدام به انجام عملیات شناسایی ناوهای آمریکایی عبوری از منطقه کرد. "هاربین"، هواپیمایی چند منظوره و بال بالا است که توسط یک شرکت هواپیماسازی به همین نام تولید شده و نمونههای متعددی دارد. با این اقدام، مشخص شد فقط پرنده های بدون سرنشین ایرانی، جویای احوال شناورهای آمریکایی نیستند.
پرنده هاربین متعلق به سپاه پاسداران
پس از آن، در مرداد سال ۱۳۹۶ بود که شبکه خبری سیانان به نقل از یک مقام آمریکایی، از نزدیک شدن بسیار زیاد یک پهپاد ایران به ناو هواپیمابر نیمیتز در خلیج فارس خبر داد. به گفته این مقام آمریکایی، پهپاد مذکور تا فاصله ۶۰ متری ناو و ۳۳ متری یک جنگنده اف ۱۸ که در حال فرود بود نزدیک شده است. فاکس نیوز شبکه مشهور خبری امریکایی نیز در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۸ و پس از آنکه تصاویر جدیدی از رصد حرکت ناوهای امریکایی توسط پرنده های بدون سرنشین سپاه منتشر شد، در گزارشی با اشاره به اهمیت چنین اقداماتی، اعلام کرد: چگونه یک هواپیمای بدون سرنشین می تواند به ناو هواپیمابری نزدیک شود که اسم «امضای قدرت آمریکایی» بر آن گذاشته شده است!؟
با ادامه تهدیدات، اواخر شهریورماه سال ۱۳۹۹ بود که از لحظه ورود ناو نیمیتز و ناو گروه همراهش به خلیج فارس، تمام تحرکات این ناوگروه توسط پهپادهای نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب رصد و پایش شد. این عملیات نیروی دریایی سپاه توسط پهپادهای بومی این نیرو که بخشی از آنها در اوایل مهرماه همان سال به نیروی دریایی سپاه تحویل شد، انجام شده بود.
در ادامه، برخی تصاویر رصد ناو نیمیز توسط پهپاد بومی نیروی دریایی سپاه را ببینید:
اردیبهشت ماه سال گذشته (۱۴۰۰) بود که شبکه خبری «پرس تی وی» گزارش داد که پهپادهای ایران تصاویر جدید و دقیقی را از یک ناو هواپیمابر آمریکا در آبهای خلیج فارس گرفتهاند. این فیلم توسط دسته پروازی چهار پهپادی ضبط شده و جزئیات دقیقی را از تجهیزات نظامی و هواپیماهای مستقر در عرشه ناو هواپیمابر آمریکا به تصویر کشیده بود. در این فیلم، تصویر یک کشتی دیگر آمریکا نیز مشاهده میشد.
فیلم مربوط به رصد سال گذشته شناورهای آمریکایی
این در حالی است که فرماندهان ارشد ارتش آمریکا، از جمله «کنث فرانک مککنزی» رئیس سازمان تروریستی ستاد فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا موسوم به «سنتکام»، بارها به قدرت هواپیماهای بدون سرنشین ایران اذعان کرده اند. مککنزی طی گزارشی مکتوب به کمیته خدمات مسلح مجلس نمایندگان آمریکا، اعلام کرده است: «استفاده گسترده ایران از پهپادها در اندازههای کوچک و متوسط بهمنظور شناسایی و حمله، باعث شده که ما برای اولین بار از زمان جنگ کره، بدون برتری هوایی کامل، عملیات کنیم.» همچنین «جک کیلمن» فرمانده وقت اسکادران چهارم نیروهای آمریکایی در سال ۱۳۹۷ نیز با اشاره به رصد مداوم یگان خود توسط نیروهای مسلح کشورمان، به کنایه گفته بود: "از زمانی که وارد خلیج فارس شدیم، با استقبال پهپادهای ایرانی مواجه هستیم که از این موضوع شگفت زده نشدیم. "
جرأتی که پهپادهای ایرانی به ارتش چین داد
اما به نظر می رسد علاوه بر دستاوردها و ثمراتی که این حضور موثر و مدام پرنده های ایرانی بر فراز ناوهای هواپیمابر و سایر شناورهای رزمی ارتش آمریکا برای نیروهای مسلح کشورمان داشته، به الگویی برای کسب اطلاعات و افزایش اعتماد به نفس ارتش های دیگر همچون ارتش چین نیز تبدیل شده است. براساس اسناد تازه منتشر شده نیروی دریایی آمریکا که در روزهای گذشته توسط رسانه های امریکایی و انگلیسی منتشر شده، طی پنج سال گذشته ناوهای آمریکایی توسط پهپادهای چینی، دهها بار مورد عکسبرداری قرار گرفتهاند.
طبق این آمار، از سال ۲۰۱۷ تاکنون، پرنده های چینی دستکم ۱۵۱ بار ناوهای آمریکایی را رصد کرده اند که شامل مناطق و شناورهای مختلف از جمله ناوهای هواپیمابر می شود. علاوه بر پروازهای فراوان، برخی از این اتفاقات دارای تهدیدات جدی بوده اند که از جمله این رویدادها، میتوان به فرود آمدن یک پهپاد روی ناو آمریکایی در هنگکنگ، دستگیری یک تبعه چینی در پرل هاربر که یک پهپاد را به پرواز درآورده بود و یک سری پهپاد دیگر که اطراف یک مرکز هستهای جاسوسی میکردند، اشاره کرد.
نمونه ای از رصد پهپادهای چینی بر فراز شناورهای آمریکایی - البته فاصله این پرنده ها از ناوهای آمریکایی قابل قیاس با پهپادهای ایرانی نیست
این گزارش ها، اعلام داشته در مجموع، حدود ۳۵ گزارش از این رویدادها مربوط به سال ۲۰۱۷ میلادی بوده اند و نیروی دریایی ایالات متحده، جزییات ۱۱۶ گزارش دیگر را به خاطر آنکه حاوی اطلاعات محرمانه بودند، مخفی نگه داشته است. نکته مهم در این گزارش ها آن است که فرماندهان آمریکایی صراحتا اعلام کرده اند "رویارویی با پهپادها، امری عادی شده و برخی از آنها در حقیقت تلاش دشمنان برای جاسوسی، نظارت یا ارعاب نیروهای آمریکایی هستند. " ضمن آنکه "از پهپادها برای گیج کردن سیستمهای امنیتی یا تحقیق درباره تجهیزات نظامی ارتش آمریکا استفاده میشود. "
با این اوصاف، به نظر می رسد مهمتر و برجسته از موضوع ادعایی آمریکا و برخی کشورهای اروپایی مبنی بر استفاده از پهپادهای ایرانی معروف به شاهد در نبردهای اخیر اوکراین، موضوع شکسته شدن تابوها و طلسم هایی است که دهه ها و سالهای متمادی در خصوص کیفیت و ویژگی های فنی و نظامی محصولات غربی در رسانه ها و ژورنال های تخصصی این کشورها بیان و به صورت گسترده در جهان پمپاژ می شد تا همگان به سمت خرید و التماس برای دریافت این تجهیزات ترغیب شوند، اما محصولات ایرانی با تغییر این ذهنیت، نشان دادند می توان در عین تحریم، مستقل و خوداتکا بود. اگر تا دیروز، سامانه های مشهور پدافندی غربی همچون پاتریوت، به علت شکست های متعدد در مقابل پرنده های بدون سرنشین یمنی، از چشم خریداران و تحلیلگران نظامی افتاده بود، اکنون غربی ها هراس دارند با مطرح شدن نام ایران به عنوان سازنده پهپادها و موشک های مدرن، افسانه مشهوری که تلاش می کرد پیروزی بدون تجهیزات نظامی غربی را غیرممکن نشان دهد، برای همیشه از خاطره ها محو شود.